του Κώστα Μελά.
Ένα
από τα βασικότερα προβλήματα
που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ευρωπαϊκή οικονομία είναι ότι στην
περίπτωση της εξόδου ενός κράτους-μέλους από τη ζώνη του €, οι καταθέσεις των
πολιτών αυτής της χώρας κινδυνεύουν άμεσα, δεδομένης της υποτίμησης του νέου
νομίσματος που θα αντικαταστήσει το €.
Το Bloomberg[1]
αναφέρει ότι το πρόγραμμα προστασίας των καταθέσεων
μέχρι €100.000 ανά λογαριασμό υπέστη σοβαρό πλήγμα έπειτα από την εφαρμογή των
προγραμμάτων διάσωσης χωρών, δεδομένου ότι οι πόροι που θα χρησιμοποιούνταν για
το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανακατευθύνθηκαν προς τους δανειστές.
Σημειώνεται
επίσης ότι συνολικά, για την περίοδο από 1/4/2011 μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2012,
οι αναλήψεις από τις ελληνικές τράπεζες άγγιξαν τα €34 δις περίπου ή 17% του
ΑΕΠ της χώρας. Αντίστοιχα, οι συνολικές καταθέσεις στις χώρες του ευρωπαϊκού
Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα) μειώθηκαν από το τέλος του 2010
κατά €80,6 δις ή 3,2% περίπου του συνολικού ΑΕΠ των χωρών αυτών, ενώ αντίστοιχα
την ίδια περίοδο οι συνολικές καταθέσεις στις Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες
αντίστοιχα αυξήθηκαν συνολικά κατά €217,4 δις ή 6,3% του ΑΕΠ των δυο χωρών.
Ωστόσο,
παρά το γεγονός ότι στη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών έγιναν προσπάθειες από
τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για να δημιουργηθεί μια ζώνη προστασίας με αυξημένη
ρευστότητα πλέον του €1 τρις, οι δανειστές αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρό κίνδυνο
να μην είναι σε θέση να λάβουν πίσω τα δανεικά, χωρίς να υπάρξει μια άμεση,
σαφής και ηχηρή παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο από τα θεσμικά όργανα και τους
ισχυρούς της Ένωσης.
Επιπλέον,
προτείνονται από πολλούς αναλυτές ,
άμεσα μέτρα δράσης προκειμένου να καμφθεί η ανησυχία των επενδυτών και των
αγορών, όπως μείωση των επιτοκίων στα πακέτα διάσωσης, επιπλέον ενίσχυση του
προγράμματος επαναγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
και περαιτέρω χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία κατά τη
διάρκεια της νομισματικής κρίσης στην Αργεντινή και ειδικότερα από το 2000
μέχρι το 2003 αποσύρθηκαν από τις τράπεζες της χώρας ποσότητα χρημάτων ίση
περίπου με το 27% των συνολικών καταθέσεων κατά την έναρξη της κρίσης.
Βασιζόμενοι στο γεγονός αυτό, οι ειδικοί θεωρούν ότι κατά αναλογία οι αναλήψεις
στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου θα μπορούσαν να αγγίξουν το ποσό των €340 δις.
Τέλος,
τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν ότι η Ιταλία και η Ισπανία ήδη αντιμετωπίζουν
σημαντικά προβλήματα χρηματοδότησης, ακόμα περισσότερο αναφορικά με το
πρόγραμμα εγγυήσεων των καταθέσεων, με δεδομένη τη δυσκολία αμφότερων να
αντλήσουν χρήματα από τις αγορές. Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και
τυχόν έκτακτα κονδύλια – κρατικές ενισχύσεις σε περιπτώσεις τραπεζικών καταρρεύσεων.
Οι
παραπάνω διαπιστώσεις οδηγούν στην πρόταση για εφαρμογή ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος
εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων κάτι που δεν είναι τεχνικά δύσκολο ή
ανέφικτο, με δεδομένο ότι απαιτείται ο συγχρονισμός των υφιστάμενων προτύπων. Το
μόνο αρνητικό είναι ότι βάρος που δεν τους αναλογεί θα πρέπει να επωμιστούν και
οι φορολογούμενοι χωρών όπως η Γερμανία και μάλιστα για μη γερμανικές τράπεζες.
Κάτι που καθιστά την πρόταση κατ’ αρχάς δύσκολη στο να τεθεί ακόμα και στο
τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όμως το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα «ξερνάει»
συνεχώς προβλήματα το ένα μετά το άλλο κάτι που φαίνεται να μην είχε γίνει
αντιληπτό από τις ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ και ειδικά τις γερμανικές ,οι
οποίες βουτηγμένες στις προσωπικές τους οικονομικές επιτυχίες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη
ζοφερή πραγματικότητα η οποία πολύ σύντομα θα αποκαλύψει το αληθινό της
πρόσωπο.
Άλλωστε
τα απλά στατιστικά στοιχεία δείχνουν την αλήθεια: ο λόγος των κεφαλαίων Tier 1 προς τα καταβληθέντα στοιχεία του
ενεργητικού για τις τράπεζες της ευρωζώνης ήταν λιγότερο από 4,0% έναντι 5,0%
των βρετανικών τραπεζών και περίπου 6,5% των τραπεζών των ΗΠΑ[2]. Επίσης ο λόγος δανείων/καταθέσεων είναι υψηλότερος
στις τράπεζες της ευρωζώνης 125,0% από τις τράπεζες της Μεγάλης Βρετανίας ,105,0%
και των αντίστοιχων των ΗΠΑ , 80,0%[3].
