Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

Η αλήθεια των αριθμών.

του Κώστα Μελά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ[1]  την 31.3.2012 το χρέος της κεντρικής διοίκησης αποτελείτο κατά € 149,6 δις από ομόλογα και ΕΓΕΔ (€ 15,0 δις) και κατά € 130,7 δις από δάνεια, εκ των οποίων τα € 5,7 δις από την Τράπεζα της Ελλάδος και τα € 111,94 δις από το Μηχανισμό Στήριξης.
Βέβαια, το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης θα αυξηθεί στους επόμενους μήνες στο βαθμό που θα υλοποιηθεί στο σύνολό του το 2ο Πακέτο Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης της Ελλάδος (2ο ΠΧΕ) από τη Ζώνη του Ευρώ (δηλαδή από το EFSF) και το ΔΝΤ. Ειδικότερα, θα προστεθούν τα € 4,5 δις που ελήφθησαν πρόσφατα από το EFSF (για να εξοφληθεί, ωστόσο, ισχύον χρέος προς την ΕΚΤ), καθώς και τα € 18 δις που θα διατεθούν ως προκαταβολή για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών (διατέθηκαν  την 29.5.2012  ομόλογα EFSF   ως εξής : Εθνική Τράπεζα έλαβε   ομόλογα ύψους 7,43 δις  ευρώ, η Τράπεζα Πειραιώς  4,7 δις ευρώ, η Eurobank EFG 3,97 δις ευρώ  και η Alpha Bank 1,9 δις ευρώ. Δεν δόθηκαν ενισχύσεις στην ΑΤΕ και στο ΤΤ διότι δεν έχουν ανακοινώσει ακόμη αποτελέσματα  ). Έχουν υπολογιστεί συνολικά 48 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών .  Μετά από αυτά, η Ελλάδα θα πρέπει λάβει επιπλέον € 103,3 δις περίπου από τον Μηχανισμό Στήριξης (σύνολο € 164,5 δις - € 61,2 δις που έχει ήδη λάβει), εκ των οποίων τα € 59 δις έως το τέλος του 2012, τα € 22,7 δις το 2013 και τα € 21,3 δις το 2014.


Με την ανωτέρω  συνολική χρηματοδοτική ενίσχυση της χώρας το πρόγραμμα προβλέπει  θα καλυφθούν  οι ανάγκες το 2012 για πληρωμή: α) χρεολυσίων ύψους € 8,6 δις (μείον τα € 5,0 δις που πληρώθηκαν ήδη), β) τόκων δημοσίου χρέους ύψους € 13,2 δις (μείον τα € 3,0 δις που πληρώθηκαν ήδη), γ) πρωτογενούς ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης ύψους € 2,0 δις και δ) τα κεφάλαια ύψους € 48,8 δις για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (μείον τα € 18 δις που πληρώθηκαν ήδη) και ε) τα κεφάλαια ύψους € 6,5 δις για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του κράτους στον ιδιωτικό τομέα για ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία.  Τα χρεολύσια που καταβάλλονται αφορούν στα ομόλογα που δεν έχουν εισαχθεί στο PSI και συγκεκριμένα της ΕΚΤ και των άλλων ΚΤ των χωρών μελών της ΕΕ. Σύμφωνα με το (αναθεωρημένο πολλάκις) πρόγραμμα  προβλέπεται το 2012 πρωτογενές έλλειμμα 1,2 δις ευρώ κάτι που θεωρείται παντελώς ανέφικτο να συμβεί. Άρα θα υπάρξει «τρύπα» που δεδομένου ότι το πρόγραμμα δεν προβλέπει επιπρόσθετη χρηματοδότηση θα καλυφθεί από μειώσεις δαπανών και αυξήσεις εσόδων επιπλέον όσων έχει υπολογίσει το πρόγραμμα ( μέτρα που υπάρχουν  μεταξύ των 77 που  προβλέπονται  να εφαρμοστούν μέχρι το τέλος του 2012).

Το 2013, σύμφωνα πάντα με το πρόγραμμα , θα διατεθούν € 22,7 δις για την πληρωμή των τόκων του δημοσίου χρέους ύψους περίπου € 13,5 δις και για πληρωμή χρεολυσίων ύψους € 12,9 δις. Σημειώνεται ότι το 2013 θα πρέπει να καταγραφεί και πρωτογενές πλεόνασμα ύψους περίπου € 4,0 δις και θα υπάρξουν και σημαντικά έσοδα, ύψους άνω των € 5,0 δις από ιδιωτικοποιήσεις και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας της χώρας. Τα χρήματα αυτά είναι απαραίτητα για την πληρωμή όσων τόκων και χρεολυσίων δεν καλύπτονται από το πρόγραμμα . Άρα είναι απαραίτητο να παραχθούν. Διαφορετικά θα υπάρξει «τρύπα» που θα πρέπει να καλυφθεί. Σύμφωνα με  τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις όλων των θεσμικών οργανισμών , η ελληνική οικονομία θα βρίσκεται ακόμα σε ύφεση  τη χρονιά αυτή ,κάτι που δυσκολεύει αφάνταστα την παραγωγή πρωτογενούς ελλείμματος. Σημαντικό σημείο εδώ είναι η υπόθεση ότι χρειάζεται να παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα ύψους  2,0% του ΑΕΠ (4 δις ευρώ) σε μια οικονομία που θα βρίσκεται ακόμα σε ύφεση και επιπλέον με όλες τις ενδείξεις το πρωτογενές έλλειμμα το 2012 θα είναι σαφώς όχι μόνο από το προβλεπόμενο (-1,2% του ΑΕΠ) αλλά τουλάχιστον θα αγγίζει το 3,0% του ΑΕΠ ( περίπου 6 δις ευρώ). Δηλαδή το 2013 θα πρέπει , εν μέσω ύφεσης να παραχθούν πλεονάσματα ουσιαστικά 10 δις ευρώ ( 10-6=4). Νομίζω ότι αστειευόμαστε για να μην πούμε  κάτι άλλο.

Το 2014 θα διατεθούν από τον Μηχανισμό Στήριξης επιπλέον € 21,3 δις για να πληρωθούν τα χρεολύσια ύψους € 25,4 δις, ενώ οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους θα πληρωθούν από το προβλεπόμενο   πρωτογενές πλεόνασμα ύψους περίπου € 9,0 δις και από τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, ύψους € 6,0 δις. Το πρωτογενές πλεόνασμα , η αύξηση του ΑΕΠ  αλλά και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας αποτελούν οικονομικές μεταβλητές στόχους και επομένως αποτελούν το ζητούμενο και όχι το δεδομένο . Εδώ έγκειται το μετέωρο του προγράμματος.

Το 2015  η Ελλάδα  θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσεις λήξεις χρέους ύψους € 16,5 δις το 2015, δημιουργώντας πρωτογενές πλεόνασμα ικανό για να χρηματοδοτήσει τις πληρωμές για τόκους του δημοσίου χρέους και χρησιμοποιώντας τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις για τις πληρωμές ενός μέρους από τις  δανειακές ανάγκες που απομένουν (€ 16,5 δις το 2015, € 7,4 δις το 2016 και € 5,5 δις το 2017 κτλ  Πίνακας 1). Είναι κατανοητό ότι εδώ τα σχόλια περιττεύουν γιατί όλα όσα προβλέπονται αποτελούν συνέπεια του βαθμού πραγμάτωσης των προβλέψεων  που αφορούν στα προηγούμενα έτη.
 
Στον Πίνακα  1 φαίνεται  το δημόσιο  χρέος της Ελλάδος έως το 2020,  το οποίο οφείλεται μόνο έναντι της ΕΚΤ και των άλλων Ευρωπαϊκών Κεντρικών Τραπεζών. Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός καλείται να καλύψει τα όποια κενά υπάρξουν . Το ύψος του το 2011 και το 2012 κυμάνθηκε περίπου στα 15 δις Ευρώ.
 
Πίνακας 1
 Υποχρεώσεις λόγω λήξης  Ομολόγων Ελληνικού Κράτους Προς Θεσμικούς Φορείς . ΕΚΤ και Χώρες ΕΕ.
Έτος 
                                                                              Ομόλογα μετά PSI (δις ευρώ)

2012
8,6
2013
12,9
2014
25,4
2015
16,5
2016
13,4
2017
7,4
2018
5,5
2019
7,8
2020
5,7
Alpha Bank,  Εβδομαδιαίο Δελτίο, Τετάρτη 23 Μαρτίου 2012.



Τώρα χρειάζεται να δώσουμε ορισμένα στοιχεία για το τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα σχετικά με την κατανομή της χρηματοδότησης που έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα.
Μέχρι σήμερα το ελληνικό δημόσιο έχει λάβει από χώρες της ΕΕ και ΔΝΤ συνολικά 148 δις ευρώ[2]. 
Σύμφωνα με τον Πίνακα 2 , με αυτά έχουν (θα) καλυφθεί τα πρωτογενή ελλείμματα του 2010-2012 συνολικού ύψους 17841,9 δις ευρώ.
 Έχουν  (θα) πληρωθεί Τόκοι  (2010-2012) ύψους 41.369.  
Τα 18 δις έχουν χορηγηθεί , ως δάνεια, για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος (Μάιος 2012).
Με τα υπόλοιπα (περίπου 70 δις ευρώ) έχουν αποπληρωθεί τα ομόλογα ή άλλη μορφή χρέους που έληξε την περίοδο αυτή (2010-2012)..
 
Πίνακας 2.
ΑΕΠ, Πρωτογενή Ελλείμματα , Τόκοι.
Έτος
ΑΕΠ (εκ ευρώ).
Πρωτογενή Ελλείμματα.(% του ΑΕΠ).
Πρωτογενή Ελλείμματα (εκ ευρώ)
Τόκοι
2008
232.900
-2,0
4658,0

2009
231642
-10,4
24090,7
11917
2010
227318
-4,7
10683,9
13139
2011
215088
-2,2
4731,9
15030
2012*
202182
-1,2
2426,1
13200





·         Τα στοιχεία του 2012 αφορούν προβλέψεις.

Κώστας Μελάς  31.05.2012




[1]  ΟΔΔΗΧ : Δελτίο ΔΧ Νο 65, Μάρτιος 2012.
[2] ΕΤΕ, Ελληνική Οικονομία , Μάιος 2012.

Τετάρτη 30 Μαΐου 2012

Προτείνεται επειγόντως πανευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας των τραπεζικών καταθέσεων.

του Κώστα Μελά.

Ένα από τα  βασικότερα  προβλήματα  που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ευρωπαϊκή οικονομία είναι ότι στην περίπτωση της εξόδου ενός κράτους-μέλους από τη ζώνη του €, οι καταθέσεις των πολιτών αυτής της χώρας κινδυνεύουν άμεσα, δεδομένης της υποτίμησης του νέου νομίσματος που θα αντικαταστήσει το €.
Το Bloomberg[1] αναφέρει  ότι το πρόγραμμα προστασίας των καταθέσεων μέχρι €100.000 ανά λογαριασμό υπέστη σοβαρό πλήγμα έπειτα από την εφαρμογή των προγραμμάτων διάσωσης χωρών, δεδομένου ότι οι πόροι που θα χρησιμοποιούνταν για το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανακατευθύνθηκαν προς τους δανειστές.
Σημειώνεται επίσης ότι συνολικά, για την περίοδο από 1/4/2011 μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2012, οι αναλήψεις από τις ελληνικές τράπεζες άγγιξαν τα €34 δις περίπου ή 17% του ΑΕΠ της χώρας. Αντίστοιχα, οι συνολικές καταθέσεις στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα) μειώθηκαν από το τέλος του 2010 κατά €80,6 δις ή 3,2% περίπου του συνολικού ΑΕΠ των χωρών αυτών, ενώ αντίστοιχα την ίδια περίοδο οι συνολικές καταθέσεις στις Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες αντίστοιχα αυξήθηκαν συνολικά κατά €217,4 δις ή 6,3% του ΑΕΠ των δυο χωρών.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι στη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών έγιναν προσπάθειες από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για να δημιουργηθεί μια ζώνη προστασίας με αυξημένη ρευστότητα πλέον του €1 τρις, οι δανειστές αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρό κίνδυνο να μην είναι σε θέση να λάβουν πίσω τα δανεικά, χωρίς να υπάρξει μια άμεση, σαφής και ηχηρή παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο από τα θεσμικά όργανα και τους ισχυρούς της Ένωσης.
Επιπλέον,  προτείνονται από πολλούς αναλυτές , άμεσα μέτρα δράσης προκειμένου να καμφθεί η ανησυχία των επενδυτών και των αγορών, όπως μείωση των επιτοκίων στα πακέτα διάσωσης, επιπλέον ενίσχυση του προγράμματος επαναγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και περαιτέρω χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία  κατά τη διάρκεια της νομισματικής κρίσης στην Αργεντινή και ειδικότερα από το 2000 μέχρι το 2003 αποσύρθηκαν από τις τράπεζες της χώρας ποσότητα χρημάτων  ίση  περίπου με το 27% των συνολικών καταθέσεων κατά την έναρξη της κρίσης. Βασιζόμενοι στο γεγονός αυτό, οι ειδικοί θεωρούν ότι κατά αναλογία οι αναλήψεις στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου θα μπορούσαν να αγγίξουν το ποσό των €340 δις.
Τέλος, τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν ότι η Ιταλία και η Ισπανία ήδη αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα χρηματοδότησης, ακόμα περισσότερο αναφορικά με το πρόγραμμα εγγυήσεων των καταθέσεων, με δεδομένη τη δυσκολία αμφότερων να αντλήσουν χρήματα από τις αγορές. Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και τυχόν έκτακτα κονδύλια – κρατικές ενισχύσεις σε περιπτώσεις τραπεζικών καταρρεύσεων.
Οι παραπάνω  διαπιστώσεις  οδηγούν στην πρόταση για  εφαρμογή ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων κάτι που δεν είναι τεχνικά δύσκολο ή ανέφικτο, με δεδομένο ότι απαιτείται ο συγχρονισμός των υφιστάμενων προτύπων. Το μόνο αρνητικό είναι ότι βάρος που δεν τους αναλογεί θα πρέπει να επωμιστούν και οι φορολογούμενοι χωρών όπως η Γερμανία και μάλιστα για μη γερμανικές τράπεζες. Κάτι που καθιστά την πρόταση κατ’ αρχάς δύσκολη στο να τεθεί ακόμα και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όμως το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα «ξερνάει» συνεχώς προβλήματα το ένα μετά το άλλο κάτι που φαίνεται να μην είχε γίνει αντιληπτό από τις ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ και ειδικά τις γερμανικές ,οι οποίες βουτηγμένες στις προσωπικές τους οικονομικές επιτυχίες  αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη ζοφερή πραγματικότητα η οποία πολύ σύντομα θα αποκαλύψει το αληθινό της πρόσωπο.
Άλλωστε τα απλά στατιστικά στοιχεία δείχνουν την αλήθεια: ο λόγος των κεφαλαίων Tier 1 προς τα καταβληθέντα στοιχεία του ενεργητικού για τις τράπεζες της ευρωζώνης ήταν λιγότερο από 4,0% έναντι 5,0% των βρετανικών τραπεζών και περίπου 6,5% των τραπεζών των ΗΠΑ[2].  Επίσης ο λόγος δανείων/καταθέσεων είναι υψηλότερος στις τράπεζες της ευρωζώνης 125,0% από τις τράπεζες της Μεγάλης Βρετανίας ,105,0% και των αντίστοιχων των ΗΠΑ , 80,0%[3].
  



[1] Bloomberg 29.05.2012

[2] International Monetary Fund,  2012a, Global Financial Stability Report, April.
[3] International Monetary Fund, 2011, Global Financial Stability Report, September

Τρίτη 29 Μαΐου 2012

Η αλήθεια ενός πολιτικού ή ηθικού συλλογισμού δεν είναι παρά πιθανότητα

 του Κώστα Μελά.

Η αφορμή της συγγραφής «της μικρής αναφοράς στην ιστορία της δραχμής»[1] ήταν οι δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας   σχετικά με την δυνατότητα διευκόλυνσης της Ελλάδος να εξέλθει από το Ευρώ μετά από συμφωνία. Ο τότε έλληνας συνομιλητής του γερμανού υπουργού αντέδρασε αρνητικά χωρίς καν να συζητήσει το ζήτημα ή τουλάχιστον να ρωτήσει τι ακριβώς εννοεί και πως το σκέφτεται με περισσότερες λεπτομέρειες .
Και όμως κατά την άποψή μου η παραπάνω πρόταση θα μπορούσε να συζητηθεί περισσότερο σοβαρά και να εξετασθεί ως ένα σενάριο με αρκετή αληθοφάνεια και  λογικοφάνεια δεδομένου ότι προήλθε από τον γερμανό υπουργό , ο οποίος βεβαίως δεν το σκέφτηκε εκείνη τη στιγμή[2] . Το σενάριο αυτό κατά την άποψή μου «πατά» πολύ σοβαρά στην μέχρι τώρα ιστορία του εθνικού μας νομίσματος και του τρόπου (ή της δυνατότητας) άσκησης νομισματικής και συνεπώς  συναλλαγματικής πολιτικής από τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις. Το βασικό συμπέρασμα των όσων γράφαμε στο παραπάνω αναφερόμενο κείμενο ήταν: «Από τα παραπάνω συνάγεται ένα απλό συμπέρασμα: η Ελλάδα για να λειτουργήσει χρειάζεται μια πολιτική για το νόμισμα που η βασική του κατεύθυνση πρέπει να είναι η σύνδεσή του με μια ισχυρή νομισματική άγκυρα αλλά σε περιόδους ασφυξίας λόγω λαθών, συγκυριών , εξωτερικών γεγονότων να υπάρχει η δυνατότητα απαγκίστρωσης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα.[3] ….. Η  ενεργός νομισματική πολιτική θα πρέπει να ανήκει στις χώρες. Η περίπτωση του ενιαίου νομίσματος ευρώ θα μπορούσε  να λειτουργήσει μόνο με την προϋπόθεση της πολιτικής ενοποίησης., κάτι βεβαίως που είναι σχεδόν αδύνατον».
Παράλληλα εδράζεται στο πλήρες οικονομικό αδιέξοδο που έχει δημιουργήσει η οικονομική πολιτική του Μνημονίου . Δεν θέλω να επιχειρηματολογήσω εκ νέου για τα ζητήματα αυτά αλλά θα αναφέρω μόνο την συνεχώς αυξανόμενη ανεργία. Με την πολιτική του Μνημονίου δεν υπάρχει περίπτωση να απορροφηθεί η ανεργία ούτε σε 50 χρόνια. Αν περιμένουμε η εξωτερική ζήτηση να αναλάβει το ρόλο που διαδραματίζει η εγχώρια ζήτηση στην  ελληνική οικονομία επί σειρά ετών (ουσιαστικά σχεδόν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ) όχι μόνο θα είμαστε νεκροί λόγω παρέλευσης του χρόνου αλλά θα είμαστε νεκροί λόγω «ξαφνικού και βιαίου θανάτου».  
Επίσης εδράζεται στην ανυπαρξία εναλλακτικής πρότασης οικονομικής πολιτικής που να μπορεί να εφαρμοστεί και να λειτουργήσει στο θεσμικό πλαίσιο του ενιαίου νομίσματος. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να επιμένει στην άσκηση «αυτόνομης» οικονομικής πολιτικής χωρίς να έχει τη δυνατότητα άσκησης αυτόνομης άσκησης νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής . Αυτά είναι γνωστά στους πρωτοετείς φοιτητές των οικονομικών σχολών. Επίσης η άποψη ότι η Ευρώπη αλλάζει απέχει, πολύ από την πραγματικότητα, αλλά και αν συμβεί αυτό θα έχει άλλη κατεύθυνση από αυτή που ορισμένοι θεωρούν[4].   
Ακόμα εδράζεται στην προσεκτική μελέτη της οικονομικής πραγματικότητας της Ελλάδος η οποία πόρρω απέχει από αυτήν που διαβάζουν κατά βούληση τα ελληνικά κόμματα και κατά πως τα συμφέρει αναλόγως της συγκυρίας.
Νομίζω ότι η πρόταση αυτή «της εθελοντικής – συμφωνημένης εξόδου της χώρας από το ευρώ» με συγκεκριμένους άξονες –πυλώνες όπως (αναφέρω ενδεικτικά) : παραμονή της χώρας στην ΕΕ-27, συμμετοχή του νέου νομίσματος ή του ελληνικού ευρώ σε μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών με σαφή όρια διακύμανσης από την κεντρική ισοτιμία του ευρώ , συγκεκριμένη απαλλαγή των υποχρεώσεων της χώρας (πχ. χρέος προς ΕΚΤ και χώρες της Ευρωζώνης) , περίοδος χάρητος τριών ετών για την αποπληρωμή των τόκων και την χρησιμοποίηση τους για επενδυτικούς σκοπούς σε συνδυασμό με κεφάλαια από την ΕΕ (όχι μεγαλύτερα των 20 δις ευρώ) , με παράλληλα συμφωνία για βασικό εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, την μη ύπαρξη πρωτογενών ελλειμμάτων , την δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου που να προσιδιάζει στο αντίστοιχο ευρωπαϊκό σχετικά με την αγορά εργασίας, την αγορά χρήματος, την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς , θα ήταν μια ενδιαφέρουσα πρόταση όχι μόνο αυτή καθ’ αυτή αλλά και ως μέσο διερεύνησης των προθέσεων της ΕΕ και κυρίως της Γερμανίας. Αυτό θα αποτελούσε και πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην πολιτική διαπραγμάτευση και θα κατέγραφε προθέσεις. Η κλιμάκωση των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε βαθμηδόν να οδηγήσει και στην λελογισμένη  (ή μη) χρήση βίας αναλόγως των εξελίξεων . Εννοώ την υπόθεση του τρομακτικού κόστους που θα προκαλούσε μια άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδος στην ευρωπαϊκή οικονομία και όχι μόνο. Βεβαίως θα άνοιγε συγχρόνως την κερκόπορτα της εξόδου αν η ελληνική πλευρά δεν ήταν προετοιμασμένη και αποφασισμένη για να υποστηρίξει τα αιτήματα της. Σίγουρα εδώ ανακύπτει ένα έλλειμμα ως προς το πολιτικό προσωπικό που θα αναλάμβανε ένα τέτοιο ρόλο. Μπορεί να υπάρχουν Βενιζέλοι αλλά όχι Ελευθέριοι.
Είναι βέβαια πολλά τα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα  που προκύπτουν από αυτή τη αντίληψη και βεβαίως υπάρχουν και τεχνικά προβλήματα επίσης καθόλου αμελητέα[5] . Αντιθέτως μάλιστα. Όμως στην αδιέξοδη κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Ελλάς θα πρέπει να μην αποφύγει τη διερεύνηση όλων των δυνατοτήτων που λογικά προκύπτουν. Τα κλισέ , οι βεβαιότητες, οι μπλόφες , και η αναφορά στα τυχερά παίγνια οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην οδυνηρή ήττα. Διότι στην πολιτική υπάρχει και αυτή η έννοια.
 Η πολιτική είναι δύσκολη και επίπονη λειτουργία και απαιτεί την χρησιμοποίηση όλων των διαθέσιμων όπλων. Η αλήθεια ενός πολιτικού ή ηθικού συλλογισμού δεν είναι παρά πιθανότητα , επομένως επιδέχεται διάφορους βαθμούς , που ποτέ δεν είναι οι ίδιοι για δύο διαφορετικούς ανθρώπους. Η συμφιλίωση με το γεγονός της σχετικότητας των γνώσεων και των προοπτικών έχει τουλάχιστον το πρακτικό πλεονέκτημα ότι, αν ο λογισμός σταθμίζει όλες τις παραλλαγές και τις πιθανότητες , τότε έχει ελπίδα επιτυχίας.

Κώστας Μελάς  29.05.2012      


[1] Δες: www.kostasmelas.gr 21.05.2012.
[2] Οι μεγάλες δυνάμεις πάντοτε έχουν Σχέδιο Β και Γ και Δ , και πάντοτε τα θέτουν σε αναπροσαρμογές αναλόγως των συγκυριών. Οι χώρες όπως η Ελλάδα παρουσιάζονται στις διαπραγματεύσεις χωρίς σχέδιο παντελώς.
[3] Bordo M and Schwartz, A  The Specie Standard as a Contingent Rule: Some Evidence for Core and Peripheral Countries 1880-1914, NBER , WP No 4860, 1994.
[4]  Η Ευρώπη είναι σε καθοδική πορεία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι , και έχει φθίνουσα πορεία στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Όλα αυτά τα έχω αναπτύξει στο : Κ. Μελάς, Η Σαστισμένη Ευρώπη, Εξάντας 2009.
[5] Όλα αυτά μπορούν να διερευνηθούν  στο προσεχές κείμενο μου.