Τρίτη 5 Ιουλίου 2016

Ισχύς, πολιτική και αυταπάτες



του Νίκου Μπινιάρη.
Το να αναλύσει κανείς την έννοια της αυταπάτης ψυχολογικά, ή φιλοσοφικά είναι πέραν των δυνατοτήτων ενός σύντομου άρθρου. Ο Κος Πρωθυπουργός όμως με τη δήλωσή του στη Βουλή μας έδωσε μια διάσταση της  αυταπάτης την οποίαν όλοι καταλάβαμε: ήταν αυταπάτη των ελληνικών κυβερνήσεων και κυρίως της νυν ο συσχετισμός της ισχύος τους και αυτήν του Ευρωπαϊκού κατεστημένου; Ήταν αυταπάτη η αντίληψη της Ευρώπης για τη σαθρή οικονομική και διοικητική υπόσταση της Ελλάδος ή μήπως ήταν και τα δύο;
Παραδέχτηκε ο Έλληνας Πρωθυπουργός πως είχε, ή η κυβερνητική πλειοψηφία είχε αυταπάτες. Η παραδοχή αυτή είναι πράξη θάρρους και προφανώς ως δήλωση για το πιστεύω του πολιτικού διαχωρίζει το παρελθόν από το μέλλον. Αναγνωρίζοντας πως είχαμε αυταπάτες δηλώνουμε πως τώρα πια δεν έχουμε. Περάσαμε από το βασίλειο της άρνησης σε αυτό της πραγματικότητας.
Η πολιτική γενικά είναι η διευθέτηση των αντικρουόμενων κέντρων ισχύος σε συγκεκριμένο χρόνο και χώρο δίχως τη χρήση βίας. Κατά τον Κλάουζεβιτς  η βία (ο πόλεμος)  είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα αλλά αναλυτικά   η  πολιτική και ο πόλεμος διαχωρίζονται εάν και εφόσον η πολιτική αποτύχει. 
Ο Κος Τσίπρας από τις Ευρωεκλογές του 2014 δεν είχε αυταπάτες για τους συσχετισμούς ισχύος στην Ελλάδα. Κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να επιβάλει την πολιτική του ατζέντα και να κερδίσει δυο εκλογικές αναμετρήσεις και ένα δημοψήφισμα. Σε αυτό το πεδίο ο νυν Πρωθυπουργός επέδειξε πλήρη επίγνωση της ελληνικής πραγματικότητας και όχι αυταπάτες.
Αλλά μιλώντας για αυταπάτες και εστιάζοντάς τες στον συσχετισμό δυνάμεων εντός της ΕΕ αλλά και στο ευρύτερο παγκόσμιο πεδίο αντιπαραθέσεων τίθεται ένα καίριο ερώτημα σχετικά με τις αιτίες για τις αυταπάτες. Γιατί ένας τόσο ευφυής και πολιτικά πετυχημένος πολιτικός μέσα στην Ελλάδα είχε αναγνώσει λάθος αυτό που συνέβαινε και ίσχυε εκτός; Ήταν ένα ιδεολόγημα το οποίο οδήγησε σε λάθος εκτιμήσεις; Ήταν επιρροές προσώπων τα οποία είχαν δική τους ατζέντα και στόχους ή μήπως η επιτυχημένη πολιτική εντός της χώρας παρέσυρε σε λανθασμένες αποτιμήσεις συγχέοντας τις ελληνικές θέσεις με την διεθνή πραγματικότητα.
Δεν είναι καθόλου σπάνιο στην πολιτική μια επιτυχία να οδηγήσει σε μια αποτυχία όπως και στη ζωή. Αυτός που αποτυγχάνει πιο εύκολα και ακατανόητα για τους δίπλα του είναι ο αυτοδημιούργητος, αυτός ο οποίος έχει πετύχει πολλά μόνος του και με τις ικανότητές του.
Για παράδειγμα αυταπάτης ενδείκνυται η πολιτική συμπεριφορά της Μ. Βρετανίας κατά την διάρκεια και μετά το πέρας του Β’ΠΠ η οποία είχε την αυταπάτη πως ήταν ακόμα μεγάλη δύναμη. Μέχρι σήμερα η Αγγλία έχει την ψευδαίσθηση πως το κέντρο του κόσμου είναι το νησί και πέραν αυτού κάτι άλλο.
Βέβαια, οι άκριτες ανοησίες και ακατανόητες αποφάσεις των θεσμικών οργάνων: ΔΝΤ και ΕΕ δημιούργησαν ένα κλίμα αντίδρασης και για ό,τι σωστό και για ό,τι καταστροφικό μας επεβλήθη. Επίσης η συμπεριφορά των παραδοσιακών κομμάτων δεν βοήθησε καθόλου αλλά αντίθετα έβλαψε θανάσιμα την αξιοπιστία της χώρας και έδωσε το δικαίωμα στους πολίτες να αμφισβητήσουν αποφάσεις οι οποίες θα είχαν βοηθήσει στην κάθαρση του ελληνικού άγους.    
Οι αυταπάτες της νυν κυβέρνησης κράτησαν έως το δημοψήφισμα, και φαίνεται ότι συνεχίσθηκαν από τον Οκτώβριο του 2015 έως την ψήφιση των νομοσχεδίων από τη Βουλή.
Η άρση του πέπλου της αυταπάτης, του ψεύδους και της αποκοπής από την πραγματικότητα συνεπάγεται την ενδελεχή μελέτη και αποτύπωσή της. Η περίοδος της όποιας παρερμηνείας ή λανθασμένης εκτίμησης έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Αξίωμα για κάθε κρίση είναι πως ο χρόνος, δηλαδή η συντομία του χρόνου επίλυσης είναι ο καθοριστικός παράγων για την ομαλοποίηση της κατάστασης. Στην Ελλάδα βαδίζουμε στον έβδομο χρόνο της κρίσης και ως εκ τούτου η κρίση βαθαίνει αντί να ομαλοποιείται.
Η ανάγκη της αύξησης του ΑΕΠ, της μείωσης της ανεργίας και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της οικονομίας μετά την φυγή κεφαλαίων και του ελέγχου των συναλλαγών δεν θα επιτευχθούν εάν υπάρξουν εμπλοκές σε νέες ή παλιές αυταπάτες.
Το κάρο έχει για χρόνια μπει μπροστά από το άλογο. Η παραγωγικότητα, η πραγματική μηχανή της οικονομίας, για πολλούς θεωρήθηκε αυταπάτη είτε από άγνοια είτε από ιδεολογία. Ο συσχετισμός ισχύος εντός Ελλάδος και μεταξύ Ελλάδος και ΕΕ έχει γίνει πια προφανής καθώς έχει γίνει προφανές και το ελληνικό πρόβλημα σε όλο του το εύρος και βάθος. Δυστυχώς παρόλη την εμφανή πλέον εικόνα της χώρας υπάρχουν και αυταπάτες από τους θεσμούς πέραν της Ελλάδος.
Η αυταπάτη του προγράμματος που επελέγει για μας ήταν η αποδοχή ότι μπορούσε να μετασχηματισθεί η ελληνική κοινωνία μέσα σε ελάχιστο χρόνο και δίχως την απαραίτητη βοήθεια για αυτόν τον ιστορικό μετασχηματισμό.
Μέχρι στιγμής τίποτα δεν προδικάζει την επιτυχία της νέας πραγματικότητας. Τουλάχιστον ας παύσουμε να έχουμε αυταπάτες για τη θέση μας στην Ευρώπη και στον κόσμο.    

Νικόλαος Α. Μπινιάρης Συγγραφέας 30.5.2016