του Κώστα Μελά
Είναι γνωστόν ότι η συζήτηση για πολιτικά ζητήματα υψηλού
ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικά δύσκολη. Στην Ελλάδα , κατά κοινή ομολογία, γίνεται περισσότερο δύσκολη. Η δυσκολία έγκειται όχι στην
απουσία συζήτησης (στην Ελλάδα οι συζητήσεις για τα πολιτικά ζητήματα καλά
κρατούν) αλλά ακριβώς στο αντίθετο : υπάρχει απίστευτος όγκος συζητήσεων μεταξύ
ανθρώπων που έχουν ατομικές πεποιθήσεις
και απόψεις αλλά όχι γνώσεις στηριζόμενες
στις αποφάνσεις της συστηματικής εκείνης γλώσσας που από τους αρχαίους ημών
προγόνους ονομάστηκε επιστήμη και η οποία παρά τα όσα εγγενή προβλήματα παρουσιάζει
είναι ικανή να μας δώσει σφαιρικά την ολότητα
του υπό εξέταση προβλήματος
Επειδή στην Ελλάδα
υπάρχει μια σχετική συζήτηση για την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα ,
μάλιστα σε αυτή συγκλίνουν και οι δύο ακραίες πλευρές του πολιτικού φάσματος ,
καλό θα είναι να τεθούν τα πραγματικά προβλήματα που θα προκύψουν σε μια τέτοια
περίπτωση. Υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα τα στα οποία πρέπει να δοθούν οι
πρέπουσες απαντήσεις και όχι μια συζήτηση γενική και αόριστη η οποία
περισσότερο εκφράζει απόψεις και όχι συστηματικές αποφάνσεις.
Διότι θα συμφωνήσω με πολλούς πως το ζήτημα είναι πολιτικό
αλλά σήμερα τα περισσότερα πολιτικά προβλήματα ενέχουν τεχνικές παραμέτρους οι
οποίες καθιστούν πιθανές πολιτικές λύσεις εξωπραγματικές ή και πασίδηλα
επικίνδυνες για τη χώρα και τους πολίτες της.
Σκοπός αυτού του άρθρου και όσων άλλων θα επακολουθήσουν
είναι να τεθούν στο τραπέζι τα συγκεκριμένα και πραγματικά προβλήματα –
ζητήματα που χρειάζεται να αντιμετωπισθούν από μια σοβαρή πολιτική δύναμη η
οποία θεωρεί ότι πρέπει να επιστρέψουμε , τώρα, στο εθνικό νόμισμα.
Θα αρχίσω με μερικές από τις νομικές πλευρές του ζητήματος.
Η πρώτη παράμετρος που χρειάζεται να ληφθεί υπόψη είναι ότι
μια χώρα (η Ελλάδα στην προκειμένη περίπτωση) αποφασίζει να αποσυρθεί από το
ενιαίο νόμισμα θα πρέπει να υπολογίσει (υπό μορφή σεναρίου) ότι το Ευρώ και η
ΕΚΤ θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Διότι βεβαίως υπάρχει και η περίπτωση
αυτοδιάλυσης ή διάλυσης του ενιαίου ευρώ. Επομένως το σενάριο που θα επιλεχθεί
έχει σημασία και συνεπάγεται διαφορετικές ενέργειες και επιλογές. Άρα θα πρέπει
να δοθεί απάντηση στην πρώτη , ας πούμε, παράμετρο.
Για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε με την τοποθέτηση των
ερωτημάτων ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα αποφασίζει να αποσυρθεί από την ευρωζώνη αλλά το ευρώ και η ΕΚΤ παραμένουν.
Το επόμενο ερώτημα είναι το ακόλουθο : παραμένει η Ελλάδα
στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή αποχωρεί και από αυτή; Ανάλογα με την απάντηση όπως
γίνεται κατανοητό αναδεικνύονται πολλά συναφή ζητήματα και τα οποία εγείρουν
πλήθος νομικών προβλημάτων.
Επόμενο ερώτημα : το οποίο έχει σχέση με τη νομική πλευρά
της αποχώρησης (και σχετίζεται και με το προηγούμενο ερώτημα) . Η μέθοδος της
αποχώρησης θα είναι «νόμιμη» με βάση τις υπάρχουσες πολυμερείς συμφωνίες και
συμβάσεις ή θα είναι μονομερής («μη νόμιμη») ; Εξυπακούεται ότι ανάλογα με την
απάντηση ανακύπτουν διαφορετικά προβλήματα.
Επόμενο ερώτημα : η Ελλάδα θα αποχωρήσει με κρυφό σχέδιο ή
με διαφανείς διαδικασίες; Τα προβλήματα που ανακύπτουν από την απάντηση είναι
τεράστια και καλύπτουν όλο το φάσμα των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων της χώρας με την ΕΕ ,
τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές
και ολόκληρο το λεγόμενο διεθνές περιβάλλον. Διαφανείς
διαδικασίες για αλλαγή νομίσματος
επιφέρει την υποψία ή μάλλον τη βεβαιότητα της σπέκουλας και της φυγής
καταθέσεων. Για να ξεκινήσουν διαφανείς διαδικασίες θα πρέπει να επιβληθούν
περιορισμοί διακίνησης κεφαλαίων, με ό, τι αυτό συνεπάγεται.
Επόμενο ερώτημα : οι υπάρχουσες υποχρεώσεις της χώρας έναντι των διεθνών δανειστών της θα
μετατραπούν στο νέο εθνικό νόμισμα ; Τι σημαίνει αυτό από τη νομική πλευρά; Μπορεί να συμβεί; Και αν
συμβεί τι συνέπειες θα έχει για την χώρα;
Ποιες είναι οι υπάρχουσες νομικές απόψεις και οι συναφείς
νομολογίες; Εδώ όπως γίνεται κατανοητό θα πρέπει να
ληφθεί υπόψη το δίκαιο που διέπει τις
δανειστικές συμβάσεις των υποχρεώσεων της χώρας όχι μόνο του δημοσίου αλλά και
των ιδιωτών και επιχειρηματιών . Τα
υπάρχοντα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που έχουν χρησιμοποιηθεί και
χρησιμοποιούνται για τη μόχλευση της ελληνικής οικονομίας είναι
και πολλά στον αριθμό αλλά και πολύπλοκα λόγω της διασυνοριακής τους
αλληλεξάρτησης. Αναφέρω εκτός των γνωστών : ΑΞΕ, Επενδύσεις χαρτοφυλακίου,
Στεγαστικά δάνεια συνδεδεμένα με
καλυμμένα ομόλογα, Διασυνοριακά τραπεζικά δάνεια, Διασυνοριακές καταθέσεις,
Παράγωγα κάθε μορφής, Απαιτήσεις και
Υποχρεώσεις της ΚΤ και πολλά άλλα.
Ας σταματήσω για την ώρα εδώ. Αναμένω απαντήσεις. Βεβαίως
όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό η όποια απάντηση
απαιτεί την ποσοτικοποίηση όλων
αυτών των μεγεθών ώστε να δειχθεί και ο
ανάλογος χειρισμός τους τι
επιπτώσεις θα επιφέρει στην ελληνική οικονομία.