Σεισμοί, Καταποντισμοί, Τσουνάμι, Φουκουσίμα, Λιμοί
No man is an island. Ή για να παραφράσουμε τον John Donne, “no island is
an island”
Μια φυσική καταστροφή, όπως ο μέγα-σεισμός της Ιαπωνίας, 9 της κλίμακας Ρίχτερ, είναι πάντα μια αφορμή για την απλή ανθρώπινη σκέψη: «Η Φύση είναι παντοδύναμη, εμείς οι άνθρωποι είμαστε παιγνίδια στα χέρια της». Οι σκέψεις αυτές έχουν γίνει ξανά και ξανά, μετά από σεισμούς, εκρήξεις ηφαιστείων, πλημμύρες, ξηρασίες, φωτιές, θύελλες, φαινόμενα τα οποία παρουσιάζονται με μια συχνότητα η οποία, αν και διαφοροποιούμενη, παραμένει παρούσα. Τα φαινόμενα αυτά είναι στατιστικά μετρίσιμα από τα στοιχεία του παρελθόντος, αν και αυτά δεν προδικάζουν τις μελλοντικές συχνότητες λόγω των συνεχών αλλαγών των πολύπλοκων και εν πολλοίς άγνωστων αιτίων των εξάρσεων και ηρεμίας τους.
Ο μέγα-σεισμός της Ιαπωνίας ήταν συνέχεια μιας σειράς μέγα-σεισμών στην Ινδονησία, στη Χιλή και στην Αλάσκα σε ένα σύντομο διάστημα από το 2004 μέχρι σήμερα. Σεισμοί σαν και αυτούς αλλάζουν τη γεωγραφία και το ανάγλυφο μεγάλων περιοχών, διαφοροποιούν την τεκτονική διάταξη των πλακών του γήινου φλοιού, και εκλύουν συγκέντρωση τεραστίων δυνάμεων μηχανικής ενέργειας οι οποίες μπορεί να εκλυθούν και σε κάποιο άλλο σημείο της υδρόγειου. Η ίδια η Ιαπωνία ανασηκώθηκε και μετακινήθηκε προς την Ασία και η έκτασή της αυξήθηκε κατά εκατό τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου.
Ο καταποντισμός μεγάλων τμημάτων του βυθού της θάλασσας, όπως έγινε στην Ινδονησία και στην Ιαπωνία δημιουργούν τσουνάμι, (ιαπωνική λέξη η οποία σημαίνει κύμα του λιμανιού) τα οποία καταλήγουν σε ακτές οι οποίες μπορεί να υποστούν καταστροφές μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Ιαπωνία. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της γης ζει σε παράκτιες περιοχές η καταστροφή από τέτοια κύματα μπορεί να είναι «βιβλική». Και αυτό έγινε και εκεί. Οι καταστροφές σε ανθρώπους και κατοικίες, εργοστάσια και αγαθά ήταν μεγάλες. Αυτό όμως το οποίο έγινε στην περιοχή ήταν ξεχωριστό και πρωτόγνωρο στην ιστορία. Ένα παράκτιο πυρηνικό εργοστάσιο χτυπήθηκε από το τσουνάμι. Αυτός καθ’ αυτός ο σεισμός δεν δημιούργησε προβλήματα σε αυτήν την τόσο πολύπλοκη και ευαίσθητη τεχνολογική κατασκευή. Το τσουνάμι, όμως κατέστρεψε το μηχανισμό ψύξης των τεσσάρων πυρήνων από τους έξη αντιδραστήρες του εργοστασίου, και από εκείνη τη στιγμή άρχιζε ένα δράμα σε πολλαπλά και πολυσύνθετα επίπεδα.
Η Γη είναι ένας αφάνταστα πολύπλοκος και πολυσύνθετος πλανήτης. Είναι ένα σύνολο από μη οργανικές και οργανικές συνθέσεις οι οποίες συμβιούν επί δισεκατομμύρια χρόνια. Οι λειτουργίες και οι σχέσεις αυτών των μη οργανικών και οργανικών στοιχείων μας είναι ακόμα εν πολλοίς άγνωστες. Ο Γαλάζιος Πλανήτης, πάνω στον οποίον ο άνθρωπος δημιουργήθηκε και ζει αλλάζει, αλλάζει συνεχώς με αργούς αλλά και με βίαιους τρόπους. Ηφαίστεια, σεισμοί, καταιγίδες, τυφώνες, αλλαγές του καιρού και των θερμοκρασιών, αλλαγές στη δραστηριότητα του Ήλιου οι οποίες επιφέρουν αλλαγές στα μαγνητικά παιδία, και των ακτινοβολιών, αλλαγές στην ατμόσφαιρα. Αυτές είναι φυσικές αλλαγές πέραν της οποιαδήποτε δραστηριότητας του ανθρώπου πάνω σε αυτό το συνεχές γίγνεσθαι της φύσης. Για κάποιους ο πλανήτης είναι εν ζωή. Η Γαία ως η αρχαία θεά επανεμφανίσθηκε ως μια πανθεϊστική σύγχρονη έκδοση της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
Η παρουσία και οι παρεμβάσεις του ανθρώπου είναι και αυτές μέρος αυτής της συνεχούς αλλαγής, αλλά μέχρι πριν από δύο αιώνες είχαν ελάχιστες επιπτώσεις στις αυτόνομες φυσικές αλλαγές και μετασχηματισμούς της γης. Σήμερα αυτό δεν είναι πια αλήθεια. Τώρα ξέρουμε ότι η επίδραση των ανθρώπινων επεμβάσεων έχουν αντίκτυπο, έχουν παρενέργειες στο κλίμα, στο επίπεδο θερμοκρασίας αλλά κυρίως στην ατμόσφαιρα και τη βιόσφαιρα στην οποία επιβιώνουμε ως είδος. Ο αέρας μολύνθηκε, τα ποτάμια, οι λίμνες, το νερό το ίδιο, τα δάση κόπηκαν ή κάηκαν, τεράστιες εκτάσεις δεν μπορούν να καλλιεργηθούν γιατί είτε μολύνθηκαν είτε έγιναν έρημοι, είτε γιατί καλύφθηκαν από νερό. Χιλιάδες είδη ζώων και φυτών χάνονται λόγω των αλλαγών και της μόλυνσης του χώρου στον οποίον ζούσαν λόγω της παρουσίας και των έργων του ανθρώπου. Το ζώον άνθρωπος, με την επιστημονική του σκέψη και την τεχνολογία του αλλοιώνει το περιβάλλον το οποίο γεννήθηκε και εξελίσσεται ως βιολογικό είδος. Έτσι έθεσε την επιβίωσή του σε κίνδυνο. Το μέγεθος αυτού του κινδύνου μας είναι ακόμη άγνωστο, αλλά και αν δεχτούμε το καλύτερο σενάριο ως πιθανόν, και πάλι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα το οποίο δεν μειώνεται αλλά αντίθετα μεγαλώνει, και με ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Και ένα μέρος του προβλήματος, το οποίο ανέδειξε το πρόβλημα στο γυμνό και ανηλεές του πρόσωπο είναι το συμβάν στη Φουκουσίμα.
Πυρηνική ενέργεια και η καταστροφή της Φουκουσίμα
Το εργοστάσιο Φουκουσίμα παράγει ηλεκτρική ενέργεια από την ελεγχόμενη σχάση εμπλουτισμένου ουρανίου και πλουτωνίου. Η Ιαπωνία μη έχοντας η ίδια πηγές ενέργειας εισάγει όλο το πετρέλαιο και το κάρβουνο το οποίο χρησιμοποιεί για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παράγει δε το 30% των αναγκών της από πυρηνικά εργοστάσια. Η πρώτη επίπτωση λοιπόν της καταστροφής ήταν στην ίδια την Ιαπωνία. Ταυτόχρονα όμως η κοινή γνώμη σε όλον τον κόσμο, (739 πυρηνικά εργοστάσια υπάρχουν παγκοσμίως) ξαναθυμήθηκε το ατύχημα του Τσέρνομπιλ και τα ερωτήματα για την πυρηνική ενέργεια ξαναμπήκαν στο τραπέζι. Η Γερμανία, η οποία λίγους μήνες πριν είχε δώσει παράταση ζωής σε επτά παλαιάς τεχνολογίας πυρηνικούς σταθμούς διέταξε το κλείσιμό τους. Μια άμεση επίπτωση ήταν η αγωγή για αποζημιώσεις από Γερμανικές εταιρίες οι οποίες υποχρεώθηκαν σε αυτό το κλείσιμο των δραστηριοτήτων τους. Στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Ομπάμα ο οποίος είχε αναζωπυρώσει ένα πρόγραμμα για χτίσιμο νέων πυρηνικών σταθμών, δέχτηκε ερωτήματα και αμφισβητήσεις.
Το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών εργοστασίων παγκοσμίως είχε αρχίσει να μπαίνει ως λειτουργική εναλλακτική λύση για «καθαρή ενέργεια» καθώς και για την αντιμετώπιση του προβλήματος της τιμής του πετρελαίου, της οποίας την αύξηση βλέπουμε να συντηρείται για διάφορους λόγους (αύξηση κατανάλωσης ενέργειας σε Κίνα, Ινδία, μείωση αποθεμάτων, ακριβότερη πρόσβαση σε υποθαλάσσια κοιτάσματα και πρόσφατα η Αραβική Εξέγερση προσέθεσε αβεβαιότητες για πρόσβαση σε ήδη εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα). Η πυρηνική τεχνολογία λοιπόν, ως επιλογή για παραγωγή ενέργειας μετά τη Φουκουσίμα μπαίνει σε μια περίοδο αμφισβήτησης και ίσως μείωσης ή και ακύρωσής της από κάποιες χώρες. Η Τουρκία, η Μαλαισία, η Ινδονησία ανακοίνωσαν, παρ’ όλα αυτά, ότι θα προχωρήσουν τα προγράμματά τους παρ’ όλες τις ενστάσεις μετά το ατύχημα στην Ιαπωνία.
Η Ενέργεια, το κόστος της, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και η αυτάρκειά της αποτελούν στην ουσία την αναγκαία συνθήκη για οικονομική ανάπτυξη της κάθε χώρας, του κάθε λαού. Η πορεία και η εξέλιξη της ανθρωπότητας σε επίπεδο παραγωγής σήμερα εξαρτάται από την ενέργεια, δηλαδή την τεχνολογία. Αν και αυτή η δήλωση δείχνει απόλυτη και θα μπορούσε να μετριασθεί η ισχύ της με παρατηρήσεις και αμφισβητήσεις, θέλουμε να την παρουσιάσουμε τόσο ισχυρή ώστε να προκαλέσουμε ερωτήματα και περισυλλογή πάνω σε αυτήν. Η ανάγκη μας για ενέργεια, και οι πρώτες ύλες της, πετρέλαιο, κάρβουνο, και φυσικό αέριο, βρίσκονται αδήριτες πραγματικότητες ως επιλογή σε αντιπαράθεση με την πυρηνική ενέργεια και όλες τις «ήπιες» μορφές ενέργειας τις οποίες μέχρι τώρα η επιστήμη έχει εφεύρει, και έχει θέσει στην διάθεσή μας, δηλαδή ηλιακή, αιολική ενέργεια και βιοκαύσιμα. Οι επιλογές μας είναι όμως περιορισμένες, και η πραγματική λειτουργική λύση ακόμα και σήμερα είναι οι πρώτες ύλες οι οποίες χρησιμοποιούμε και γνωρίζουμε τη ζημιά την οποίαν προκαλούν και θα προκαλέσουν.
Χωρίς αμφιβολία η πρώτη ένσταση από τους κοινωνιστές θα είναι ότι η τεχνολογία είναι απόρροια των κοινωνικών δυνάμεων, και υπόκειται σε κοινωνικούς περιορισμούς ή και διαφοροποιήσεις. Για κάποιους αναλυτές ο σχεδιασμός συστημάτων τεχνολογίας είναι μια σχεδιασμένη πολιτική κίνηση επιβολής εξουσίας από πάνω προς τα κάτω. Όσοι παίρνουν σαν βάση τις κοινωνικές δυνάμεις ως την εξηγητική αρχή των ιστορικών φαινομένων, της ανθρώπινης δράσης θα πρέπει να επανεξετάσουν σήμερα τη θέση τους με παρατηρήσεις και προσθήκες σε συνάρτηση με την τεχνολογία και τις επιπτώσεις της σε ό,τι προσδιορίζεται ως το κοινωνικό.
Οι επιπτώσεις μιας φυσικής καταστροφής σε εγκαταστάσεις πυρηνικής τεχνολογίας δεν μένουν βέβαια μόνο στο επίπεδο της παραγωγής ενέργειας. Έχουν ως συνεπακόλουθο την οικονομική αναταραχή στην Ιαπωνική και παγκόσμιο παραγωγή. Για παράδειγμα, το εργοστάσιο της Τογιότα στην Τουρκία κλείνει από έλλειψη ανταλλακτικών και το ίδιο έγινε και σε εργοστάσιο της GM στις ΗΠΑ. Οι παραδόσεις μνημών flash για Η/Υ και κινητά τηλέφωνα καθυστερούν και οι τιμές τους αυξήθηκαν. Οι επιβράδυνση της ίδιας της Ιαπωνικής οικονομίας με ένα τεράστιο δημόσιο χρέος (200% του ΑΕΠ αλλά με πιστωτές τους ίδιους τους Ιάπωνες αποταμιευτές) θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ίδια την Ιαπωνική οικονομία, δηλαδή ύφεση.
Η καταστροφή στην Ιαπωνία σηματοδοτεί μια εξέλιξη η οποία έχει προσωρινά περάσει στα «ψιλά» της επικαιρότητας. Είναι όμως, κατά την άποψή μας, σε μακροχρόνια κλίμακα, πιο σημαντική από τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα στα οποία έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους τα διεθνή ΜΜΕ. Και αυτό γιατί η ανατροπή της γραμμικής αντίληψης της «ανάπτυξης» την οποίαν έχουμε οι περισσότεροι, είναι ένα σήμα για να ξανασκεφτούμε πολλές από τις προκείμενες κοινωνικές και οικονομικές μας προτάσεις.
Λιμοί
Είναι γνωστή η θέση του Μάλθους για τη βέβαιη κατάληξη της οικονομίας σε κατάσταση έλλειψης τροφίμων, μια και η αύξηση του πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερη από την αύξηση παραγωγής τροφής. Για τον Μάλθους η πορεία προς την πρόοδο είχε φυσικούς περιορισμούς οι οποίοι σταματούσαν τη ρομαντική ιστορία του Διαφωτισμού για πρόοδο. Είναι επίσης γνωστή η επίθεση του Μαρξ και Ένγκελς κατά της θεωρίας του Σκωτσέζου ιερέα και οικονομολόγου. Η θέση του Μαρξ έγκειται στο ότι οι παραγωγικές δυνάμεις του ανθρώπου θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των φυσικών περιορισμών. Το αντεπιχείρημα του Μαρξ ήταν μια ουτοπία βασισμένη στις παραγωγικές δυνάμεις οι οποίες θα έλυναν ένα τέτοιο αδιέξοδο. Μέχρι πριν λίγα χρόνια η τεχνολογία της γενετικής, τα ζιζανιοκτόνα, και άλλες τεχνολογικές βελτιώσεις είχαν δικαιώσει το Μαρξ. Σήμερα η αντιπαράθεση του Μάλθους με το Μαρξ έχει πάρει άλλες διαστάσεις. Η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν ήδη δημιουργήσει λύσεις και ταυτόχρονα προβλήματα ανύπαρκτα για την εποχή της ιστορικής εκείνης αντιπαράθεσης. Η τεχνολογία έλυσε αλλά ταυτόχρονα δημιούργησε ό,τι σήμερα ορίζουμε ως μόλυνση, πρόβλημα περιβάλλοντος, αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Μέσα σε αυτό το καταστροφικό έργο «των παραγωγικών δυνάμεων» βρίσκεται η τεχνολογία της ενέργειας, πετρέλαιο, κάρβουνο, και πυρηνική ενέργεια. Όλα αυτά αναιρούν την έννοια της απόστασης, του χωρισμού, του νησιού μακριά από την ήπειρο. Η Ιαπωνία δεν είναι ένα νησί του Ειρηνικού, είναι ένα οργανικό μέρος του πλανήτη το οποίο είναι βαριά άρρωστο. Η αρρώστια αυτή λέγεται Φουκουσίμα, και οι παρενέργειές της είναι μπροστά μας στην αλυσίδα των τροφών οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιβίωσή μας. Πέραν της βιομηχανικής παραγωγής η καταστροφή της Φουκουσίμα είχε επιπτώσεις στον τομέα της γεωργίας τροφίμων. Η ραδιενέργεια η οποία διαχύθηκε στο περιβάλλον έχει προσβάλει την παραγωγή οπωροκηπευτικών, σιτηρών, υπογείων υδάτων και ζώων σε τοπικό επίπεδο, την αλιεία λόγω του ραδιενεργού νερού το οποίο χύθηκε στη θάλασσα και έχει ήδη επεκταθεί σε μεγαλύτερη ακτίνα, σε Κορέα, Κίνα και αλλού. Ήδη η Γαλλική Οργάνωση CRIIRAD, μια ΜΚΟ για την έρευνα γύρω από τη ραδιενέργεια προειδοποίησε ότι η συγκέντρωση ιωδίου 131 σε πλατύφυλλα λαχανικά και στο γάλα έχει αυξηθεί ακόμα και στην Ευρώπη. Έγκυες, βρέφη και μικρά παιδιά πρέπει να προσέχουν τις τροφές τους.
Οι τέσσερεις αντιδραστήρες και οι ήδη εξαντλημένοι ράβδοι που βρίσκονται σε φύλαξη αυτή τη στιγμή εκλύουν ραδιενέργεια η οποία ξαπλώνεται σε όλον τον πλανήτη. Αν κανείς μπει στον ιστότοπο του Rhenish Institute of Environmental Research μπορεί να παρακολουθήσει την εξάπλωση του κέσιου 137 σε διάφορα επίπεδα της ατμόσφαιρας. Μέχρι στιγμής οι ποσότητες δεν είναι επικίνδυνες για την διατροφική αλυσίδα σε μεγάλες αποστάσεις από τη Φουκουσίμα. Οι πληροφορίες όμως λένε ότι το κατεστραμμένο εργοστάσιο θα καλυφθεί από κέλυφος μετά από εννέα μήνες. Σε όλο αυτό το διάστημα η ραδιενέργεια θα μολύνει κυρίως τις γύρω περιοχές. Ταυτόχρονα θα αυξηθεί η καύση κάρβουνου και πετρελαίου για να αντικαταστήσει τη χαμένη ενέργεια του εργοστασίου. Το κακό θα γίνει διπλό. Ένας σεισμός, και ένα τσουνάμι ανέτρεψαν μια ολόκληρη τεχνολογικά προηγμένη παραγωγική διαδικασία και επιδείνωσαν το πρόβλημα των τροφίμων.
Η παραγωγή τροφίμων μετά από τις πυρκαγιές στη Ρωσία, τη ξηρασία στην Αφρική, τις πλημμύρες στην Αυστραλία και στο Πακιστάν έχει αρχίσει να περιορίζεται. Πιο κάτω βλέπουμε τις αυξήσεις των τιμών σε διάστημα ενός χρόνου.
Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας στο συνέδριό της μαζί με το IMF, Zoellick ανέφερε ότι είμαστε ένα βήμα από μια κρίση τροφίμων με όλες τις πολιτικές επιπτώσεις της σε χώρες όπως η Αίγυπτος, ή το Πακιστάν. Έχουμε γράψει για τις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων ως μια σημαντική αφορμή για τις πρόσφατες Αραβικές Εξεγέρσεις.[1] Ανέφερε επίσης την υψηλή ανεργία των νέων στις χώρες αυτές, καθώς και την πολιτική αναταραχή, συνθήκες οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν παγκόσμιες αναταράξεις, σε γεωστρατηγικό και οικονομικό επίπεδο.
price changes Q1 2010 to Q1 2011 | |
Source: World Bank Development Prospects Group | |
Maize | 74% |
Wheat | 69% |
Palm oil | 55% |
Soybeans | 36% |
Beef | 30% |
Rice | -2% |
Το πρόβλημα των τροφίμων όμως είναι εδώ από αιτίες τις οποίες πριν λίγες δεκαετίες δεν μπορούσαμε να υποπτευθούμε. Είχε φανεί ότι το φάντασμα του Μάλθους ξεκουραζόταν στον τάφο του εν ειρήνη. Και εξαίφνης όλα άλλαξαν. Απαντήσεις σε ερωτήματα δύσκολα αλλά δυστυχώς υπαρξιακά δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα. Η ανέκφραστη ελπίδα των περισσοτέρων είναι πως η επιστήμη θα έχει κάποιαν απάντηση, μια απάντηση η οποία θα μας βγάλει από το αδιέξοδο, όπως είχε κάνει η πράσινη επανάσταση την δεκαετία του 50.
Υγεία
Η πυρηνική ενέργεια σε συνθήκες ατυχήματος και ραδιενεργών αποβλήτων είναι αιτία μιας επικίνδυνης σε μακροχρόνια βάση επιβάρυνση της υγείας μας. Η ιατρική και οι φυσικοί επιστήμονες ,ερίζουν για τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας ραδιενεργών σωματιδίων. Για την ιατρική επιστήμη οι μακροχρόνιες επιπτώσεις σε καρκινογενέσεις τερατογενέσεις, μείωση της γεννητικότητας, πρόωρες αποβολές εμβρύων είναι δεδομένες για τον άνθρωπο. Για δεκάδες γενεές τα αποτελέσματα της άχρωμης, άοσμης, αόρατης έκλυσης ραδιενέργειας θα είναι θανατηφόρα για έμβρυα και παιδιά. Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο πάνω σε θέματα υγείας σχετικά με τη ραδιενέργεια για στρατιώτες και για πολίτες. Μπορεί να ελέγξει και να εμποδίσει τις δημοσιεύσεις πάνω σε αυτό το θέμα ακόμη και από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Χωρίς να προχωρήσουμε σε παράθεση στοιχείων θα πρέπει να πούμε ότι από τις δημοσιεύσεις βγαίνει το εξής συμπέρασμα: για την ιατρική η έκθεση σε οποιαδήποτε ποσότητα ραδιενέργειας και για οποιοδήποτε χρόνο είναι καταστροφική για την υγεία. Για τους φυσικούς η ποσότητα και ο χρόνος έκθεσης είναι καίριος παράγοντας για τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας στην υγεία μας. Και οι δύο απόψεις είναι αληθείς. Η ιατρική αποφαίνεται για μακροχρόνια επίδραση της ραδιενέργειας δέκα έως πενήντα χρόνια και η φυσικοί μιλούν για επιδράσεις σε βραχύ χρονικό ορίζοντα. Αν λοιπόν θέλουμε να αποφανθούμε για την καταστροφική επιρροή της ραδιενέργειας στην υγεία μας και κυρίως για έμβρυα και παιδιά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις δύο εκδοχές. Το αποτέλεσμα είναι αρνητικό όσον αφορά την έκθεση μας σε ραδιενέργεια και βέβαια το ίδιο ισχύει για ζώα και φυτά, τα οποία αποτελούν τις πηγές της διατροφής μας. Δυστυχώς, ούτε οι κλασσικές μορφές παραγωγής ενέργειας είναι αθώες. Ξέρουμε ότι περίπου 24,000 άνθρωποι πεθαίνουν το χρόνο από ασθένειες των ανθρακωρυχείων και 100,000 από πνευμονικές παθήσεις, καρδιοπάθειες, καρκίνο με αίτια τη μόλυνση του αέρα από τα σωματίδια τα οποία εκλύονται από την καύση κάρβουνου και πετρελαίου. Αν ένα ατύχημα σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο μπορεί να στοιχίσει τη ζωή σε πολλούς λόγω της αόρατης ραδιενέργειας, η κλασσική παραγωγή ενέργειας στοιχίζει τη ζωή επίσης σε πολλούς κάθε χρόνο.
Συμπεράσματα
Η ιστορία της Φουκουσίμα είναι μια διήγηση σε πολλά επίπεδα και με πολλές παραμέτρους. Για κάθε μία υπάρχει και μια ξεχωριστή ανάλυση και ξεχωριστά συμπεράσματα.
Η επιστημονική επανάσταση από το Γαλιλαίο και μετά έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο το οποίο καθορίζει όχι μόνο την έννοια της προόδου αλλά την έννοια της καταστροφής.
Το πολύπλοκο και πολυσύνθετο οικοσύστημα μέσα στο οποίο ερευνούμε, παράγουμε, καταναλώνουμε, ερωτευόμαστε, τεκνοποιούμε, λατρεύουμε τους Θεούς μας, και συγκρουόμαστε για αγαθά, φήμη, ισχύ και πίστεις, δεν είναι αδρανές σε όλες αυτές τις «λογικές», ψυχολογικές, ή ψυχοπαθολογικές συμπεριφορές μας. Στη Λιβύη αυτή τη στιγμή γίνεται μια εμφύλια σύρραξη, με συμμετοχή οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Το ίδιο έγινε και στη Σερβία, στο Ιράκ. Μέρος αυτών των συστημάτων είναι βλήματα με εξασθενημένο ουράνιο. Μέρος αυτής της σύγκρουσης βρίσκεται σε πηγές και αποθήκες πετρελαίου. Μέρος αυτής της σύγκρουσης διεξάγεται κοντά σε εργοστάσια με χημικά, αγροτικές εκτάσεις, πηγές νερού. Στη Λιβύη βρίσκεται η αρχαία Καρχηδόνα. Όταν την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι έσπειραν τη γη με αλάτι για να μην φυτρώσει τίποτα τριγύρω. Μέχρι σήμερα οι περιοχές είναι άγονες. Το ίδιο έκαναν και οι Μογγόλοι σε περιοχές της Κεντρικής Ασίας ακόμη και στη Μεσοποταμία, αλλά και άλλοι κατακτητές στην Ιστορία. Ο άνθρωπος μέσα στο απέραντο μεγαλείο της τρέλας του έχει φανταστεί ουτοπίες αγγέλων και κολάσεων όχι μόνο υπερουράνιες αλλά κυρίως επί της γης. Και τις έχει πραγματώσει και φαίνεται ότι τις θεμελιώνει με όλο και μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και μεθοδικότητα. Αυτές οι κατακτήσεις του φαντασιακού της επίγειας προόδου, συναρτημένες με την αποτυχία μας να συμβιώσουμε με ό,τι μας έχει δημιουργήσει και μας έχει θρέψει για μερικά εκατομμύρια χρόνια έφτασε σε ένα νέο αποκορύφωμα το οποίο μας θέτει υπαρξιακές απορίες. Απορίες τις οποίες ούτε ο Σωκράτης, ούτε ο Καρτέσιος, ούτε ο Γαλιλαίος ούτε η Κιουρί, ούτε ο Μαρξ θα μπορούσαν να φανταστούν. Οι απαντήσεις δεν έχουν διαμορφωθεί με συνέπεια και συνοχή για την οικονομία, την υγεία και την επιβίωση του είδους μας. Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε πίσω. Είναι αδύνατον να απορρίψουμε τα όσα έχει πετύχει η επιστήμη ή τα όσα θα επιτύχει στο μέλλον. Αλλά είναι πλέον βέβαιο ότι χρειάζεται να προχωρήσουμε μπροστά με άλλο σχέδιο και άλλα μέσα.
Νικόλαος Α. Μπινιάρης 4/5/2011